Pamiętali o pomordowanych przez ukraińskich nacjonalistów mieszkańcach Poturzyna
10 kwietnia 2016 roku w Poturzynie odbyły się uroczystości upamiętniające 72-tą rocznicę mordów jakich dokonali na mieszkańcach Poturzyna oraz okolicznych miejscowości ukraińscy nacjonaliści z pod znaku OUN –UPA, które miały miejsce w kwietniu 1944 roku.
Sięgając do historii można zauważyć, że antypolskie nastawienie wśród Ukraińców nasiliło się z chwilą nastania okupacji. Historia podaje, że już w listopadzie 1939 roku koło szkoły w Poturzynie Ukraińcy zorganizowali wiec połączony z defiladą, przejazdem banderii i manifestacją podczas którego wykrzykiwali głośno antypolskie hasła.
W Poturzynie, cała administracja czy też szkoła znalazły się pod ukraińskim wpływem a Polacy natomiast, pod ich stałą obserwacją. Od jesieni 1943 roku coraz częściej odnotowywano napady na ludność polską, która potwierdzała przepowiednie o nadchodzącej fali okrutnej zbrodni na Polakach idącej z Wołynia. Ewakuację ludności z Poturzyna i Nowosiółek zarządzono na dzień 17 marca 1944 r. Po uzyskaniu takiej informacji, przekazanej przez wywiad AK, Polacy zostawiali swe domostwa oraz dobytek całego życia i uciekali w zachodnie rejony powiatu. Z różnych przyczyn losowych czy też zdrowotnych, wielu Polaków musiało pozostać w swych domach. Większość z nich spotkał okrutny los. O świcie, 1 kwietnia 1944 pododdziały ukraińskich nacjonalistów, ubranych w mundury niemieckie, SS Galizien oraz policji ukraińskiej otoczyły Poturzyn. W bestialski sposób wymordowano napotkanych Polaków – zabijano ich siekierami, żywcem wrzucano do studni i ognia, domostwa niszczono i palono. W ten sposób zginęli nie tylko mieszkańcy Poturzyna ale również wielu Polaków, którzy uciekli tu wcześniej z innych wsi przed rzezią.
O upamiętnienie tych osób, o obowiązku mówienia prawdy i wołania o prawo do życia oraz realizowania własnych marzeń dla każdego człowieka apelowała Wójt Gminy Telatyn Elżbieta Stąsiek – Witkowska w swym okolicznym przemówieniu podczas uroczystości. Jest to bardzo istotne, zwłaszcza żyją jeszcze naoczni świadkowie, których najbliżsi zostali bestialsko zamordowani, a których głos jest bardzo często wręcz niesłyszany ,,…trzeba pamiętać o tych, którzy bronili prawa do własnego życia oraz o tych, którzy im pomagali. Nie bójmy się sprzeciwiać, gdy próbuje się zakłamywać historię. Wyciągajmy wnioski, uczmy historii i mówmy o prawdzie historycznej…. Ci ludzie bowiem, oczekują na właściwe groby, na upamiętnienie, postawienie krzyży w miejscach kaźni, odnalezienie śladów ich życia, ocalenie nazwisk i imion, mają prawo do naszej pełnej pamięci o nich oraz do naszej modlitwy”. To bardzo twarde słowa ale jakże istotne. Naród polski i polska historia przepełniona jest tragicznymi kartami historycznymi, nie można jej lekceważyć i zapominać, gdyż autentyczne staną się słowa napisane przez jednego z naocznych świadków tego ludobójstwa: że Polaków na Kresach Wschodnich zabito dwukrotnie. Raz wtedy siekierą, a drugi raz teraz - przemilczeniem. I ta druga śmierć znacznie bardziej boli. Jak zaakcentowała Pani Wójt dla wielu Polaków świadomość o przeszłości to zbyt duży ciężar ,,...czasami nie chcemy słyszeć o martyrologii, nie przyjmujemy do świadomości, ile przeszedł nasz naród. Jakim był w przeszłości i jakim jest teraz? Czy zapomnienie o ofiarach i obojętność, wymazanie tragicznych kart naszej historii, naszej męczeńskiej przeszłości pomoże stać się bezpiecznym i odnoszącym sukcesy narodem? Czy narazi nas na popełnienie tych samych błędów i los naszych przodków”.
Uroczystość w Poturzynie, której organizatorem byli Wójt Gminy Telatyn, 2 Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy im. mjra Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, Szkoła Podstawowa w Poturzynie oraz mieszkańcy wsi Poturzyn miała miejsce przy Pomniku Ku Czci Pomordowanych. Uroczystą Mszą Św. w intencji pomordowanych odprawił Kanclerz Kurii Diecezji Zamojsko - Lubaczowskiej ks. kan. dr Michał Maciołek w koncelebrze z proboszczem parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Nowosiółkach, ks. Proboszczem Jerzym Rzeszowskim. W uroczystości uczestniczył także ks. dziekan Krzysztof Soliło – proboszcz parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Dołhobyczowie. W słowie bożym skierowanym do obecnych, ks. Michał wyraźnie podkreślił jak bardzo ważna jest pamięć o takich wydarzeniach, które miały miejsce w Poturzynie oraz o ludziach, którzy zapłacili najwyższą cenę za to, że byli Polakami. Jak istotna jest w życiu umiejętność trwania w prawdzie, bez pomijania tego co niewygodne. Swe rozważania odniósł także do wydarzeń w Katyniu i Smoleńsku. Kaznodzieja docenił również obecność na uroczystości najmłodszego pokolenia – dzieci i młodzieży ze szkół, na których spoczywa obowiązek pamiętania o historii i przekazywania jej potomnym.
W niedzielnej uroczystości udział wzięli: pan Andrzej Krzaczek ze Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Lubelskim, Wójt Gminy Telatyn - Pani Elżbieta Stąsiek – Witkowska oraz Radni Gminy Telatyn. Służby mundurowe reprezentowali: ppor. Arkadiusz Rutkowski i kpr. Piotr Stafiński z 2 Pułku Rozpoznawczego im. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, mjr Marcin Jóźwiak – z-ca Komendanta Placówki Straży Granicznej w Dołhobyczowie, kpt. Grzegorz Buczek - Komendant Placówki Straży Granicznej w Chłopiatynie, kpt. Ryszard Neć przedstawiciel Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Tomaszowie Lub., Gminny Komendant OSP gminy Telatyn druh Zbigniew Wrona wraz z jednostkami OSP z terenu gminy Telatyn, Henryk Szaruga - opiekun 19 DH Modrzewie im. 12 Pułku Ułanów Podolskich w Telatynie wraz z harcerzami oraz kombatanci: Stanisław Krzaczek, Stefan Lizak i Stanisław Wójcik z Światowego Związku Żołnierzy AK rejon Telatyn i pan Jan Suski ze Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Telatynie.
W uroczystości wzięły również udział poczty sztandarowe: 2 Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego im. mjra Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, Gimnazjum w Telatynie, Szkoły Podstawowej w Telatynie, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej rejon Telatyn, OSP Nowosiółki, OSP Posadów i Osadników z Poturzyna oraz proporzec w barwach 12 Pułku Ułanów Podolskich 19 Drużyny Harcerskiej Modrzewie. Oprócz mieszkańców Poturzyna, w uroczystościach udział wzięła także młodzież i dzieci ze szkół z terenu gminy Telatyn oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości. Krótką część artystyczną – piosenki i wiersz przygotowały dzieci ze Szkoły Podstawowej w Poturzynie oraz pani Wińczysłąwa Bartecka, która specjalnie na tę uroczystość napisała wiersz. Ceremoniał wojskowy( warta przy mogile – pomniku, salwa honorowa) wykonała 5 kompania rozpoznawcza z 2 Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego im. mjra Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Apel Pamięci odczytał ppor Arkadiusz Rutkowski. Po wygłoszeniu okolicznościowych przemówień, poszczególne delegacje złożyły wieńce i zapaliły znicze.
źr. telatyn.pl